Ter gelegenheid van het tien jarig jubileum van de euro
sloeg het Engelse Isle of Man een gedenkmunt.
Op de voorzijde een dubbel portret van een jonge en een
huidige koningin Elizabeth II. Voor de keerzijde is gekozen voor een afbeelding
van de Romeinse godin Juno Moneta. Typische keuze voor een contemporaine munt?
Niet helemaal.
Juno Moneta is een verschijningsvorm van de Juno: heerseres
der hemelen en de vrouw van oppergod
Jupiter. Moneta betekent ‘de waarschuwende’. Volgens een beroemd verhaal wekten
in 390 v. Chr. de ganzen die gewijd
waren aan Juno met luid gegak de Romeinen uit hun slaap. Ze waarschuwden voor
de Galliers die in stilte het Capitool in Rome probeerden te beklimmen tijdens
een belegering. Uiteraard wisten de Romeinen net op tijd de aanval af te slaan en
op de plek waar de ganzen hadden gewaarschuwd werd later een tempel gewijd aan
Juno.
in deze tempel op het Capitool werden de eerste munten van
Rome geslagen. Ze droegen vaak aan een kant een kopje van de godin samen met
haar naam. Al snel werd dit muntgeld ‘moneta’ genoemd en in Italië doen ze dit tegenwoordig
nog steeds. Het Engelse woord money
stamt ook van moneta af.
Juno was plotseling niet alleen de waarschuwende godin, maar
ook de beschermster van fondsen en van muntslag. Het duurde niet lang voor ze
het eerste deel van haar naam kwijt raakte en bekend werd als louter Moneta. In
die gedaante werd ze veel beroemder en veelvuldig afgebeeld op onder andere munten.
Zoals hierboven blijkt, 2000 jaar later nog steeds!
Laatst had ik een antieke afbeelding van Moneta in mijn
handen. Op de voorzijde het nogal flinke
hoofd met lauwerkrans van keizer Maximianus (250-310). De keerzijde laat de
godin Moneta zien met haar gebruikelijke attributen. Ze draagt een weegschaal in
haar rechterhand als symbool voor eerlijke handel en muntslag. Links houdt ze
een cornucopiae, of hoorn des overvloeds. Een teken voor de welvaart die uit
handel voortkomt. In het omschrift is te lezen: SACR MONET AVGG ET CAESS NOSTR
ofwel: ‘het heilige geld van onze augusti en caesari’.
Wat verder opvalt aan deze munt is het gaatje. “Zonde…”
verzuchtte mijn man toen hij de munt zag maar ikzelf vond het gat vooral fascinerend.
Het is waarschijnlijk ook een antiek gat -of in elk geval heel oud- aangezien het gaatje niet perfect rond is maar
duidelijk slijtage vertoont. Wellicht heeft dit muntje van ca. drie centimeter
ooit bij iemand om zijn nek gehangen. Dat is een beeldende gedachte: dat iemand
een munt niet als betaalmiddel heeft gebruikt, maar voor iets anders. Een
talisman wellicht, zoals het geluksdubbeltje van Oom Dagobert. Geen vreemde
gedachte met Juno Moneta als zowel de godin van de waarschuwing als van geld en
daarmee welvaart. Ik hoop van harte dat het muntje de drager de vermeende
voorspoed en welvaart heeft gebracht.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten