woensdag 20 juni 2012

Geluksdubbeltje


 Ter gelegenheid van het tien jarig jubileum van de euro sloeg het Engelse Isle of Man een gedenkmunt.
Op de voorzijde een dubbel portret van een jonge en een huidige koningin Elizabeth II. Voor de keerzijde is gekozen voor een afbeelding van de Romeinse godin Juno Moneta. Typische keuze voor een contemporaine munt? Niet helemaal.

Juno Moneta is een verschijningsvorm van de Juno: heerseres der hemelen en  de vrouw van oppergod Jupiter. Moneta betekent ‘de waarschuwende’. Volgens een beroemd verhaal wekten in 390 v. Chr. de ganzen  die gewijd waren aan Juno met luid gegak de Romeinen uit hun slaap. Ze waarschuwden voor de Galliers die in stilte het Capitool in Rome probeerden te beklimmen tijdens een belegering. Uiteraard wisten de Romeinen net op tijd de aanval af te slaan en op de plek waar de ganzen hadden gewaarschuwd werd later een tempel gewijd aan Juno.

in deze tempel op het Capitool werden de eerste munten van Rome geslagen. Ze droegen vaak aan een kant een kopje van de godin samen met haar naam. Al snel werd dit muntgeld ‘moneta’ genoemd en in Italië doen ze dit tegenwoordig nog steeds. Het Engelse woord money stamt ook van moneta af.

Juno was plotseling niet alleen de waarschuwende godin, maar ook de beschermster van fondsen en van muntslag. Het duurde niet lang voor ze het eerste deel van haar naam kwijt raakte en bekend werd als louter Moneta. In die gedaante werd ze veel beroemder en veelvuldig afgebeeld op onder andere munten. Zoals hierboven blijkt, 2000 jaar later nog steeds!

Laatst had ik een antieke afbeelding van Moneta in mijn handen.  Op de voorzijde het nogal flinke hoofd met lauwerkrans van keizer Maximianus (250-310). De keerzijde laat de godin Moneta zien met haar gebruikelijke attributen. Ze draagt een weegschaal in haar rechterhand als symbool voor eerlijke handel en muntslag. Links houdt ze een cornucopiae, of hoorn des overvloeds. Een teken voor de welvaart die uit handel voortkomt. In het omschrift is te lezen: SACR MONET AVGG ET CAESS NOSTR ofwel: ‘het heilige geld van onze augusti en caesari’.


Wat verder opvalt aan deze munt is het gaatje. “Zonde…” verzuchtte mijn man toen hij de munt zag maar ikzelf vond het gat vooral fascinerend. Het is waarschijnlijk ook een antiek gat -of in elk geval heel oud-  aangezien het gaatje niet perfect rond is maar duidelijk slijtage vertoont. Wellicht heeft dit muntje van ca. drie centimeter ooit bij iemand om zijn nek gehangen. Dat is een beeldende gedachte: dat iemand een munt niet als betaalmiddel heeft gebruikt, maar voor iets anders. Een talisman wellicht, zoals het geluksdubbeltje van Oom Dagobert. Geen vreemde gedachte met Juno Moneta als zowel de godin van de waarschuwing als van geld en daarmee welvaart. Ik hoop van harte dat het muntje de drager de vermeende voorspoed en welvaart heeft gebracht.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten